اغلب دانش آموزان در پیدا کردن بن فعل دچار مشکل می شوند وگروهی هم که این کار را انجام میدهند، بیشتر به صورت تجربی انجام می دهند،واین را میتوان در عدم وجود یک راه مناسب برای پیدا کردن بن فعل دانست.

در این مطب سعی می کنیم یک فرمول بسیار ساده برای پیدا کردن بن فعل ارائه کنیم ودر ادامه توضیحاتی راجع به چگونگی کار با آن بیاوریم.

فعل---1)مضارع--امر( )--حذف ب از ابتدای فعل -- بن مضارع فعل

فعل---2)ماضی--عمل( )--حذف نون پایانی--بن ماضی فعل

در اینجا فعل به دو بخش ماضی ومضارع تقسیم شده اند وقدم اول،تشخیص ماضی یا مضارع بودن فعل می باشد، یکی از راههای این تشخیص، ساختن یک جمله با قید (دیروز) برای آن فعل می باشد، که اگر معنی جمله درست باشد، آن فعل ماضی است، واگرمعنی جمله صحیح نباشد، فعل مضارع است.

مثال:می آوردم-(من دیروز آب می آوردم) معنی جمله صحیح است-فعل ماضی می باشد.

می نشینیم-(مادیروز می نشینیم) معنی جمله نادرست است -فعل مضارع می باشد.

سوختی--(تودیروز سوختی) معنی جمله صحیح است -فعل ماضی می باشد.

در ادامه اگر فعل مضارع بود، آن را به صورت امری (طبق فرمول) می نویسیم وبعد با حذف - ب - از ابتدای کلمه،بن مضارع فعل به دست می آید.

مثال:می رویم - مضارع- امر(برو) -حذف ب از ابتدای فعل -(رو)بن مضارع فعل.

می شکنند- مضارع -امر(بشکن) -حذف ب از ابتدای فعل -(شکن)بن مضارع فعل.

واگر فعل ماضی بود،آن را به صورت سوالی که(چه عملی انجام شده؟) از دانش آموزان می پرسیم (طبق فرمول) وبا حذف - ن - از پایان فعل، بن ماضی فعل را به دست می آوریم.

مثال:گفته ایم -ماضی -عمل(گفتن) -حذف -ن- پایانی -(گفت)بن ماضی فعل.

       شستند-ماضی -عمل(شستن) -حذف -ن- پایانی -(شست)بن ماضی فعل. 

نکته:بعضی از دبیران گرامی برای آموزش بن فعل ماضی از واژه ی -مصدر- استفاده می کنند که برای دانش آموزان نامانوس می باشد وآموزش آن را دچار مشکل می کند، بنابراین توصیه می شود از واژه ی (عمل یا کار) استفاده شود که برای دانش آموزان دوره ی راهنمایی قابل درک باشد.

با توجه به اینکه اغلب قواعد دستورزبان فارسی دارای استثناء هستند، بنابراین در این قاعده نیز استثناء وجود دارد، ودیگر اینکه این فرمول به عنوان یک فرضیه مطرح شده است، واز دبیران وصاحب نظران گرامی تقاضا می شود که ما را از نظرات خود بهره مند سازند.